Kinh nghiệm lắp ráp máy tính (đầy đủ)

[You must be registered and logged in to see this link.]
Nếu mớ dây nối loằng ngoằng, các bản mạch trông như mê
cung khiến người chưa biết nhiều về máy tính bối rối, hãy thử tự lắp ráp
chúng. Chủ đề này bắt đầu bằng việc tìm hiểu các bộ phận cấu thành nên
chiếc PC.

Về tổng thể, một bộ PC bao gồm 2 phần chính là màn hình và bộ xử lý
trung tâm CPU. Màn hình là nơi hiển thị kết quả xử lý và quá trình thao
tác với máy tính. Còn bộ xử lý trung tâm nằm trong một hộp kim loại (gọi
là case), bao gồm nhiều vi mạch điện tử, ổ lưu trữ, quạt gió… bên trong
và các cổng giao tiếp (để cắm các đầu dây, ổ nhớ rời…) ở bên ngoài.

· Phần màn hình

- Màn hình: Hiện có 2 loại CRT và LCD với kích thước từ 14 inch trở
lên. Màn CRT loại cong có hại cho mắt vì các tia cathode phóng trực tiếp
về phía trước; màn CRT phẳng và LCD hạn chế tác hại hơn do các tia này
bị phân tán. Nếu chỉ có CRT cong, người dùng có thể mua thêm tấm kính
chắn với giá chỉ 2-3 chục nghìn.
- Chuột: Đây là thiết bị ngoại vi dùng để thao tác trên màn hình máy
tính. Hiện có các loại chuột bi, chuột quang, chuột không dây có gắn
Bluetooth với giá dao động từ vài chục nghìn đến hơn một triệu đồng.
- Bàn phím: Đây cũng là thiết bị ngoại vi dùng để nhập dữ liệu. Bàn phím
có nhiều loại, từ loại thường giá chưa đến một trăm nghìn tới bàn phím
không dây hoặc loại có thiết kế đặc biệt giá hơn một triệu đồng.

· Phần case

- Bộ vi xử lý: là trung tâm tính toán, xử lý dữ liệu của máy tính với
hàng triệu phép tính/giây. Gần đây, nhiều người nhắc đến sức mạnh của
vi xử lý lõi kép với 2 nhân trên một chip, giúp tốc độ tính toán nhanh
hơn và do đó, giá cả cũng đắt hơn.
- Bo mạch chủ (mainboard): là nơi để gắn các thiết bị như chip, card đồ
họa, card âm thanh, ổ cứng… Nó đóng vai trò là một “trung tâm điều
phối”, giúp cho mọi thiết bị máy tính hoạt động nhịp nhàng và ổn định.
Giá cả của bo mạch chủ tùy biến theo số thiết bị đã được tích hợp sẵn
(trong các báo giá có từ “on-board”).
- Ổ cứng: là nơi lưu trữ dữ liệu. Dung lượng ổ cứng càng lớn thì càng
lưu được nhiều dữ liệu và giúp cho máy chạy êm khi có nhiều không gian
trống.
- RAM: bộ nhớ trong tạm thời là nơi lưu mọi hoạt động của các chương
trình chạy trên máy tính. Khi RAM càng lớn, các chương trình vận hành
trơn tru và nhanh hơn.
- Card đồ họa: là thiết bị xử lý hình ảnh, [You must be registered and logged in to see this link.].
Khi card đồ họa mạnh, hình ảnh hiển thị trên máy tính sẽ sắc nét và có
nhiều hiệu ứng thật hơn. Những người chơi game “nặng” và hay làm việc
với đồ họa sẽ yêu cầu cầu cao đối với thiết bị này. Chú ý một số
mainboard đã tích hợp sẵn card đồ họa.
- Card âm thanh: là thiết bị xử lý âm thanh, giúp cho người dùng nghe
được tiếng trên máy tính. Một số mainboard cũng tích hợp sẵn card này.
- Card mạng: là thiết bị hỗ trợ nối mạng Internet hay mạng nội bộ. Có
loại card mạng tích hợp sẵn trên bo mạch chủ, có loại card mạng rời phải
mua riêng.
- Ổ đa phương tiện: các loại ổ CD trước đây hiện đang bị DVD “qua mặt”
vì chúng có khả năng đọc cả CD lẫn DVD. Ngoài ra, nếu có nhu cầu, người
dùng có thể mua loại ổ DVD đọc-ghi DVD hay đọc DVD, ghi được CD.
- Ổ mềm: loại ổ lưu trữ này hiện đang “mất giá” vì bản thân đĩa mềm lưu
dữ liệu không nhiều và hay hỏng. Nếu có USB gắn ngoài, bạn không cần đến
loại ổ này.

- Quạt gió: là thiết bị nhỏ nhưng rất cần thiết để làm mát những bộ
phận tạo nhiệt trong quá trình hoạt động. Trục trặc ở quạt gió dễ làm
thiết bị nóng quá mức và hỏng hẳn. Nhiều hãng để chỗ gắn quạt gió ở khắp
mọi nơi như chip, nguồn, ổ cứng… Tuy nhiên, một quạt đường kính 120 mm ở
case rộng rãi cũng có thể đảm bảo an toàn cho máy tính.

- Nguồn điện: là nơi chuyển điện từ ngoài vào trong máy. Nguồn điện
là thiết bị quan trọng trong việc giữ cho điện áp ổn định, giúp các
thiết bị trong case được an toàn khi có sự cố. Nguồn điện có công suất
lớn phù hợp với những máy gắn nhiều thiết bị tiêu tốn điện năng như quạt
làm mát bằng nước, ổ cứng có tốc độ quay cao, ổ DVD nhiều chức năng…

Bạn cũng có thể mua thêm loa ngoài, webcam, ổ USB, ổ cứng ngoài… để
phục vụ nhu cầu giải trí và làm việc của mình. Chú ý khi tự chọn mua
linh kiện lắp ráp, người dùng cần xem chúng có tương thích với nhau hay
không. Bạn có thể tìm thông tin trên mạng về những dòng sản phẩm này để
quyết định chính xác.

· Chuẩn bị lắp ráp

- Dụng cụ cần dùng là một tuốc-nơ-vít 4 cạnh.
- Nơi để máy tính cần khô và thoáng, ít bụi bẩn. Bề mặt để máy tính cần phẳng và vững chắc.

Lắp máy tính (2): Gắn linh kiện trên bo mạch chủ

Bo mạch (mainboard) là trung tâm kết nối và điều phối mọi hoạt động
của các thiết bị trong máy tính. Lắp ráp linh kiện vào bảng mạch này cần
sự cẩn thận và một số mẹo nhỏ.

[You must be registered and logged in to see this link.]

Chú ý trước khi lắp

- Mặc dù bo mạch chủ đã được gắn ở vị trí cố định bên trong hộp máy,
vị trí của các card tích hợp sẵn và các loại ổ (cứng, mềm, CD) trong
khoang có thể thay đổi đến một giới hạn nào đó. Tuy nhiên, tốt hơn hết
là đặt chúng cách xa nhau vì dây cáp nối bị chùng một đoạn khá lớn. Để
các thiết bị xa nhau cũng tạo khoảng không gian thoáng đãng, tránh tương
tác điện từ gây hại.
- Bo mạch chủ chứa các bộ phận nhạy cảm, dễ bị “đột quỵ” vì tĩnh điện.
Do đó, bảng mạch này cần được giữ trong trạng thái chống tĩnh điện
nguyên vẹn trước khi lắp ráp. Sản phẩm được bọc trong một bao nhựa đặc
biệt, trên đó có quét các vệt kim loại. Vì vậy, trước khi lắp linh kiện,
không nên để bảng mạch hở ra khỏi bao nhựa trong thời gian dài. Trong
quá trình lắp ráp, bạn cần đeo một vòng kim loại vào cổ tay có dây nối
đất. Loại vòng này có bán ở các cửa hàng tin học hoặc bạn tự chế bằng
cách quấn một đoạn dây đồng nhiều lõi vào cổ tay và nối tiếp đất. Đây
cũng là yêu cầu khi lắp các loại card.
- Cần thao tác cẩn thận với các linh kiện. Nếu một vật như tô-vít rơi
vào bo mạch chủ, nó có thể làm hỏng những mạch điện nhỏ, khiến cả thiết
bị này trở nên vô dụng.

Quy trình lắp ráp

Bạn cần xác định xem case này có gắn đệm phủ hợp để đặt bảng mạch
không. Miếng đệm này có tác dụng tránh cho bo mạch chủ chạm vào bề mặt
kim loại của case sau khi lắp đặt, tránh chập mạch hoặc hỏng hóc khi máy
tính bị va đập.

[You must be registered and logged in to see this link.]

Bất kỳ case mới nào cũng có loại đệm bằng nhựa hay kim loại. Chúng có thể được lắp sẵn vào case hoặc không.
- Đặt tấm vỏ máy rời trên mặt bàn và gắn bo mạch lên một cách nhẹ nhàng rồi siết chặt đinh ốc.
- Nhẹ nhàng đưa vi xử lý vào khe ZIF (viết tắt của từ Zero Insertion
Force), không cần dùng sức. Nếu được đặt đúng, nó sẽ trôi vào khe. Chú ý
chân răm số 1 phải được đặt chính xác. Nếu không thể đặt bản chip thăng
bằng, chú ý không được ấn. Khi lắp vi xử lý xong, khóa khe này bằng cái
lẫy.

Các cửa hàng có bán chip đã gắn sẵn cùng quạt gió ngay trên bo mạch
chủ. Nếu muốn “tận hưởng” cảm giác của dân tự lắp máy, bạn có thể mua
loại chip rời. Tùy theo kiểu khe cắm slot (cắm đứng) hay socket (đặt nằm
ngang) trên các hệ máy khác nhau, việc lắp chip có khác nhau đôi chút.

[You must be registered and logged in to see this link.]

Bôi một lớp keo IC mỏng (hoặc dán giấy dẫn nhiệt) lên đáy quạt chip.
Vật liệu này giúp hơi nóng trong quá trình vi xử lý được dẫn lên quạt
gió. Sau khi bôi keo, đặt quạt gió lên vi xử lý và khóa các lẫy tương
ứng. Chú ý, cần làm sạch bề mặt trước khi bôi keo, có thể dùng cồn.

- Lắp RAM
Đặt bản RAM vào khe slot và nhấn xuống, hai miếng nhựa màu trắng hai bên
sẽ tự động “quặp” chặt khi thanh RAM vào khe vừa vặn. Trên bo mạch có
chỗ đặt vài thanh và dung lượng của chúng sẽ được cộng với nhau. Trong
trường hợp RAM hỏng, bạn chỉ cần nhấc ra khỏi khe và cắm lại RAM mới.
Cách cắm SDRAM, DDRAM, RDRAM… có đôi chút khác biệt.

Thanh RAM được đưa vào khe slot

[You must be registered and logged in to see this link.]

Các kết nối từ bo mạch chủ

Các dây cáp để nối đến ổ và khe cắm bằng chân răm có vẻ loằng ngoằng
khiến bạn rối trí. Chú ý cắm chính xác để không làm hỏng các chân răm
này. Chân số 1 ở cáp nằm về phía vạch đỏ trên dây.

Ngoài ra, còn có các loại cáp khác như nguồn điện cho ổ cứng, ổ mềm,
CD-ROM, … không kết nối vào bo mạch chủ, nguồn điện cho quạt gió.

Cấu hình chân răm trên bo mạch chủ

Có nhiều vị trí để cắm cáp trên bo mạch chủ.

Lúc này, đặt bo mạch chủ vào case và vặn chặt các đinh ốc (một số loại dùng chân nhựa).

Lắp máy tính (3): Cắm các loại ổ

Các ổ lưu trữ (cứng, mềm) và đa phương tiện đều dùng cáp dữ liệu IDE
để kết nối với bo mạch chủ. Một dây cáp có thể nối với 2 ổ cùng loại một
lúc, tạo ra sự tiện lợi cho người sử dụng.

Lắp ổ cứng

Ở phía mặt sau ổ cứng có 2 chỗ để cắm. Một là phần dành để cắm nguồn
(có 4 chân), nằm về phía bên tay phải. Phần chân cắm dài hơn phái bên
trái dùng để cắm cáp dữ liệu.

Dây cáp IDE có 3 đầu cắm, 1 dành để cắm vào khe trên bo mạch chủ (gọi
là IDE 0), 2 dành để nối vào ổ cứng. Khi chỉ dùng một ổ cứng duy nhất,
người ta thường dùng đầu cáp còn lại (IDE1).

Một đầu của cáp IDE được cắm vào khe slot trên bo mạch chủ .

Dây nguồn đã có một đầu cắm sẵn vào nguồn điện của máy tính, phần còn
lại có 3 đầu, 2 đầu to dùng để cắm ổ cứng/ổ CD, 1 đầu nhỏ (cũng 4 chân)
dành để cắm vào ổ mềm.

Một dây nguồn có 3 đầu nối.

Cả hai dây này chỉ vừa ổ theo chiều duy nhất. Kinh nghiệm cắm đúng là
viền màu đỏ/xanh trên cáp dữ liệu IDE “úp mặt” về phía sợi dây màu đỏ
của cáp nguồn.

Viền màu đỏ trên cáp IDE quay về phía sợi dây màu đỏ trên cáp nguồn.

Khi muốn cắm 2 ổ cứng trên cùng 1 máy, bạn chú ý đến phần chân răm
nằm giữa và sơ đồ trên mặt ổ. Lúc này, bạn phải quy định ổ chính
(master) và ổ phụ (slave) theo sơ đồ này. Chân răm màu trắng sẽ được kéo
ra khỏi chỗ để ban đầu của nhà sản xuất và cắm vào vị trí đúng (ví dụ
cắm vào vị trí số 2 để làm ổ master, số 3 để làm ổ slave). Sau đó, bạn
sẽ phải thiết lập quy định này trong Bios. Sơ đồ gắn chân răm để làm ổ
chính hoặc phụ. Ảnh: PCstats.

Chân răm màu trắng thường được để ở đây. Nếu ổ này được làm ổ chính/
phụ, nó sẽ được lấy ra để cắm vào vị trí khác (thường là số 2,3)

Rối cùng, đưa ổ cứng vào khoang và vít đinh chặt ở hai bên (thường là 4 đinh ốc cho mỗi ổ).

Lắp ổ đa phương tiện

Ổ đĩa quang như CD hay DVD đọc/ghi đều được nối với bo mạch chủ bằng cáp IDE và nguồn điện như ổ cứng.

Tuy nhiên, ở những máy chưa có ổ CD/DVD, bạn phải mua thêm dây cáp khi muốn lắp thêm loại ổ này (cáp có giá vài nghìn đồng).

Phần chân răm quy định ổ chính/phụ nằm bên cạnh bộ chân cắm cáp IDE.
Thường thì sơ đồ cho chân răm này được in nổi hoặc dập chìm trên bề mặt
ổ, tương ứng với vị trí của chân cắm. M là viết tắt cho master, S là
viết tắt cho slave.

Phần khe cắm 4 chân bên cạnh đó dành để nối cáp tín hiệu analog từ
CD-ROM vào card âm thanh. Nếu ổ đa phương tiện của bạn có hỗ trợ Digital
Audio thì cắm cáp vào khe tương ứng và nối đầu còn lại với card sound.

Gỡ bỏ miếng nhựa ở khoang trên thùng máy và đưa ổ CD vào khoang, vít
đinh ốc cẩn thận ở 2 bên. Khi đẩy ổ CD nhô ra phía trước, chú ý để ổ
không bị lệch, tránh tình trạng kẹt khay chứa đĩa.

Dây nối từ khe cắm analog vào chip âm thanh tích hợp trên bo mạch chủ.
Lắp máy tính (4): Cắm card và thiết bị ngoại vi
Nếu không muốn dùng bo mạch chủ tích hợp sẵn chip âm thanh, đồ họa…, bạn
có thể dùng card rời để dễ dàng nâng cấp về sau này. Cách lắp card và
các thiết bị ngoại vi cũng khá dễ dàng, chỉ cần người dùng biết khái
niệm về chúng.

Cắm các loại card

Trong máy tính, người ta dùng các loại card như sound (nhập vào và
cho ra dữ liệu dạng âm thanh), video/graphics (nhập và xuất dữ liệu dạng
hình ảnh), network (dành cho việc nối mạng LAN/Internet…). Hiện nay
nhiều mainboard đã tích hợp sẵn các loại card này dưới dạng chip. Nếu
muốn nâng cấp chúng về sau này, người dùng có thể chọn loại bo mạch chủ
chưa tích hợp và mua card rời.
Vị trí cắm của các thiết bị cần đến sự đồng bộ của bo mạch chủ và case.
Ví dụ: mainboard có khe cắm card mạng ở dưới cùng nhưng vỏ máy không có
lỗ để đặt cổng ở vị trí tương ứng sẽ khiến người dùng không thể cắm được
dây mạng, ngoài cách tự khoan lấy. Do đó, bạn cần tham khảo sơ đồ bo
mạch chủ và case trước khi mua hàng tự lắp.

Một loại card âm thanh với các đầu cắm.

Phần lớn các sản phẩm loại này được sản xuất từ năm 1999 đến nay đều
tuân theo chuẩn PC 99 của Microsoft. Theo đó, màu sắc của đầu cắm có ý
nghĩa như sau:

Ở các máy tính phổ thông thường chỉ có 2 đầu cắm màu hồng và xanh lá cây.

Tùy theo chân của card thuộc dạng nào, bạn cắm vào khe tương ứng. Có 3
loại slot là AGP, PCI và ISA. AGP có màu nâu, PCI màu trắng và dài hơn
AGP một chút, còn ISA là slot đen và dài.
Slot AGP màu nâu.
Slot ISA màu đen.
Chú ý phần đầu cắm (xanh, hồng…) hướng ra các lỗ nhỏ trên thân case. Cắm nhẹ chân card vào khe và ấn xuống từ từ.

Card đồ họa (còn gọi là card hình hoặc card video)

Thiết bị này có chứa vi xử lý đồ họa GPU. Chip càng mạnh thì hình ảnh
càng sắc nét và có hiệu ứng chân thực hơn. Hiện nay, loại card dùng
chân cắm AGP hay PCI Express tỏ ra ưu thế hơn so với các loại khác.

Cắm card đồ họa vào khe AGP

Khi đưa chân card vào khe, bạn cũng cần cắm nhẹ nhàng. Phần nối với
dây màn hình xoay ra lỗ tương ứng trên case. Chú ý, nếu muốn dùng 2 màn
hình trên một máy tính, trước đó, bạn có thể mua card đồ họa 2 đầu và
case phù hợp.

Thiết bị này có khả năng hỗ trợ các kết nối LAN, Ethernet, Internet… Cách cắm card mạng cũng tương tự như các loại khác.

Một sản phẩm card mạng

Card USB
Ngoài phần chân cắm USB sẵn có trên mainboard, bạn có thể dùng khe PCI
để đưa thêm một loạt ổ USB vào máy tính, phục vụ nhu cầu của mình. Hiện
nay có khá nhiều card với 4, 5, 7 hay 10 ổ.

Một loại card USB 4 cổng

Cắm các dây nối vào vỏ máy tính
Cắm dây nguồn

Đây là đầu dây cắm với nguồn máy tính, đầu còn lại cắm vào ổ điện

Đầu dây nguồn của màn hình.

Thường thì bộ nguồn luôn được đặt ở vị trí trên cùng của case với cổng cho nguồn điện và cho màn hình.

Dây màn hình

Dạng đầu dây này có 15 chân răm để cắm vào cổng của card đồ họa. Hai
bên thành của đầu dây có 2 ốc vít. Sau khi đưa chân răm cắm ngập vào
cổng, bạn vặn 2 con ốc này thật chặt theo chiều kim đồng hồ.

Cắm dây màn hình vào cổng của card đồ họa.

Cắm dây chuột và bàn phím

Cắm đầu dây chuột và bàn phím vào cổng tương ứng

Cổng để nhận các thiết bị này được gọi là PS/2. Nếu mua đồng bộ,
người dùng sẽ thấy cổng và đầu dây có màu tương ứng với nhau để dễ nhận
biết. Các đầu dây được thiết kế theo dạng hình tròn với 6 chân răm (loại
cổ có 5 chân). Tuy nhiên, nếu dùng chuột và bàn phím kiểu giao diện
USB, bạn phải cắm vào cổng hình chữ nhật.

Đầu dây mạng.

Cắm dây mạng

Đầu dây mạng thường được thiết kế dạng lẫy. Người dùng chỉ cần bấm ép khóa nhựa xuống, đưa vào khe rồi thả tay ra.

Bộ cổng USB mở rộng

Khi cần dùng nhiều cổng USB như chuột, bàn phím, webcam, thiết bị lưu
trữ, đầu đọc thẻ nhớ, thiết bị xem truyền hình… mà không muốn cài card
USB, bạn có thể sử dụng loại này. Chỉ cần cắm dây nối vào một cổng USB
sẵn có trên thân máy, bạn có thể nối các thiết bị khác vào bộ cổng mở
rộng.

Bộ cổng USB gắn ngoài

Link downd:

[You must be registered and logged in to see this link.]

Pass: tav4